Przyczyny PChN u kotów

Przewlekła choroba nerek (PChN) to według badań jedna z dwóch najczęstszych przyczyn śmierci kotów powyżej 5 roku życia (1). Jakie są przyczyny PChN u kotów? I czy można zapobiec tej chorobie?

Spis treści:

1. Jak powstaje przewlekła choroba nerek u kotów?
2. Przyczyny PChN u kotów
3. PChN a wiek kotów
4. Jakie czynniki zwiększają ryzyko PChN?
5. Czy można uchronić kota przed PChN?
6. Bibliografia

Przewlekła choroba nerek u kotów – mechanizm powstawania

Mianem PChN nie określa się jednej choroby – to wieloobjawowy zespół chorobowy, który można zdefiniować jako obniżenie czynności nerek powodujące objawy utrzymujące się przez ponad 3 miesiące. Najczęstsze zmiany obserwowane w przebiegu PChN to śródmiąższowe zwłóknienia i stany zapalne (2) występujące na skutek uszkodzenia nerek i prowadzące do zmniejszania się liczby nefronów. Proces ten może zostać zapoczątkowany między innymi poprzez pierwotną chorobę nerek (w tym ostre uszkodzenie nerek), starzenie się organizmu oraz czynniki środowiskowe (3).

Pierwotne choroby nerek u kotów mogą mieć charakter wrodzony lub nabyty. Do najczęściej spotykanych wrodzonych chorób nerek o podłożu genetycznym należy autosomalna recesywna wielotorbielowatość nerek, która dotyczy wyłącznie kotów perskich i ich krzyżówek. Natomiast wśród chorób nabytych wymienia się kamicę górnych dróg moczowych, nowotwory, infekcje wirusowe (FIV, FeLV, FIP) oraz ostre uszkodzenie nerek (AKI – acute kidney injury), które może być wywołane różnymi czynnikami, takimi jak nefrotoksyny (na przykład glikol etylenowy), infekcje, sepsa czy niedokrwienie. AKI (szczególnie spowodowane niedokrwieniem) upośledza mechanizmy odpowiedzialne za regenerację, co może prowadzić do rozwoju PChN. Ryzyko chorób nerek zwiększa także długotrwałe podawanie niezbilansowanej diety (4).

Przyczyny PChN u kotów

W przypadku kotów zazwyczaj nie można wskazać pojedynczego pierwotnego czynnika powodującego PChN. Uważa się, że za rozwój przewlekłej choroby nerek odpowiada kombinacja kilku czynników. Badania wykazują, że na ryzyko wystąpienia PChN wpływ mają przede wszystkim:

• wiek kota (rośnie wraz z wiekiem zwierzęcia),
• płeć kota (najwyższe u niekastrowanych samców),
• wystąpienie pojedynczego lub kilku epizodów AKI,
• czynniki związane ze środowiskiem lub samym zwierzęciem (3).

Dlaczego na PChN chorują głównie starsze koty?

Ze względu na rosnącą częstotliwość występowania PChN u starszych kotów, skupiono się na zbadaniu związku choroby z wiekiem zwierząt. Podejrzewa się, że proces starzenia osłabia mechanizmy ochronne nerek, co utrudnia regenerację tych narządów w przypadku uszkodzeń. Na pracę nerek wpływ mogą mieć także problemy powszechnie występujące wśród starszych kotów, w tym nadciśnienie, cukrzyca, nadczynność tarczycy (3) czy choroby zębów (5).

Wpływ warunków życia na występowanie PChN u kotów

Badania sugerują, że wzrost liczby zachorowań może być związany ze zmieniającym się środowiskiem życia kotów, a szczególnie ze zmianą żywienia, częstotliwością szczepień i oddziaływaniem stresu. Przykładowo czynnikiem zwiększającym ryzyko PChN u zdrowych kotów dorosłych może być:

• dieta zawierająca wysoki poziom fosforu w nieorganicznej formie (6),
• podawanie kotu niefiltrowanej wody z kranu – prawdopodobnie ze względu na obecność fluoru (w Polsce zaprzestano fluoryzacji wody) (7),
• wypuszczanie kota na dwór bez kontroli i związane z tym wyższe ryzyko infekcji wirusowych (7).

Czy koty powinny pić filtrowaną wodę? Tłumaczę to we wpisie “Jaka woda dla kota będzie najlepsza“!

W jednym z badań porównano także metody żywienia kotów i wykazano, że koty żywione komercyjną karmą suchą chorują rzadziej niż koty otrzymujące inny rodzaj diety (7). Inne badania (8, 9, 10) nie wykazały, by rodzaj podawanej kotu diety miał istotny wpływ na ryzyko zachorowania na PChN.

Czy można uchronić kota przed PChN?

Badania sugerują, że nie można wskazać jednego czynnika prowadzącego do rozwoju PChN. Choroba ta jest prawdopodobnie wywoływana na skutek kumulacji kilku czynników u kotów wykazujących pewne predyspozycje genetyczne. Znaczną rolę w procesie powstawania postępujących uszkodzeń nerek ma płeć kota oraz naturalne osłabienie mechanizmów regeneracyjnych organizmu. Sprawia to, że opiekun kota ma ograniczony wpływ na zdrowie nerek swojego zwierzęcia i nie jest w stanie całkowicie zapobiec PChN. Warto jednak pamiętać, że na rozwój choroby wpływ ma także środowisko życia zwierzęcia. Ryzyko wystąpienia PChN można zmniejszyć między innymi poprzez podawanie kotu zbilansowanej diety, filtrowanie wody przeznaczonej do picia oraz chronienie zwierzęcia przed infekcjami wirusowymi.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej na ten temat, zapraszam cię do obejrzenia webinaru “Dieta w chorobach nerek u kotów”.

Bibliografia

1. O’Neill DG, Church DB, McGreevy PD, et al. Longevity and mortality of cats attending primary care veterinary practices in England. J Feline Med Surg 2014;17(2);125-133.
2. Dibartola SP, Rutgers HC, Zack PM, et al. Clinicopathologic findings associated with chronic renal disease in cats: 74 cases (1973-1984). J Am Vet Med Assoc 1987; 190;1196-1202.
3. Brown C, Elliott J, Schmiedt C, et al. Chronic kidney disease in aged cats. Vet Pathol 2016;53(2);309-326.
4. DiBartola SP, Buffington CA, Chew DJ, et al. Development of chronic renal disease in cats fed a commercial diet. J Vet Med Assoc 1993;202(5);744-751.
5. Finch NC, Syme HM, Elliot J. Risk factors for development of chronic kidney disease in cats. J Vet Intern Med 2016;30(2);602-610.
6. Alexander J, Stockan J, Atwal J, et al. Effects of the long-term feeding of diets enriched with inorganic phosphorus on the adult feline kidney and phosphorus metabolism. Br J Nutr 2019;121(3);249-269.
7. Piyarungsri, K., & Pusoonthornthum, R. (2017). Risk and protective factors for cats with naturally occurring chronic kidney disease. Journal of feline medicine and surgery, 19(4), 358-363.
8. Hughes, K. L., Slater, M. R., Geller, S., et al., (2002) Diet and lifestyle variables as risk factors for chronic renal failure in pet cats. Preventive Veterinary Medicine, 55 (1), 1-15
9. Lefebvre, S. (2013) Clinical findings in cats and dogs with chronic kidney disease. Veterinary Focus, 23 (3), 26–27
10. Greene, J. P., Lefebvre, S. L., Wang, M., et al., (2014) Risk factors associated with the development of chronic kidney disease in cats evaluated at primary care veterinary hospitals. Journal of the American Veterinary Medical Association, 244 (3), 320–327.