Stres u psa – przyczyny, objawy i łagodzenie stresu u psów
Domowe czworonogi, podobnie jak ludzie, mogą odczuwać stres w wielu sytuacjach. Niewielkie lub krótkotrwałe napięcie nie jest szkodliwe – motywuje do działania i wspiera radzenie sobie w trudnej sytuacji, a wręcz poprawia zapamiętywanie i umożliwia naukę. Jednak zbyt silny lub długotrwały stres może mieć zgubne skutki! Jak rozpoznać stres u psa i jak wspomóc go w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami?
Co może wywołać stres u psa?
Stres u psa może mieć wiele przyczyn. Czworonogi reagują w ten sposób przede wszystkim w sytuacjach, których nie rozumieją, których nie znają lub które wywołują w nich złe skojarzenia. Czynnikiem stresowym mogą być także niezaspokojone potrzeby wynikające z gatunku i ból odczuwany przez zwierzaka. Do częstych przyczyn stresu u psów należą:
- wszelkie zmiany w otoczeniu – zmiana domu, pojawienie się nowego domownika, trafienie do schroniska, przeprowadzka do miasta ze wsi,
- nowe sytuacje – podróż samochodem lub pociągiem, wizyta u groomera,
- brak socjalizacji – trudności w komunikacji z innymi psami i ludźmi, związany z tym stres podczas kontaktów społecznych,
- odizolowanie – w szczególności rozłąka z opiekunem (nawet, jeśli nie powoduje lęku separacyjnego),
- przebyte traumy – wspomnienia związane z pogryzieniem przez innego psa, krzywdą ze strony człowieka mogą pojawiać się w różnych sytuacjach,
- głośne, niezrozumiałe dźwięki – na przykład burza, fajerwerki, odgłosy miasta,
- niezaspokojone potrzeby – brak odpowiedniej aktywności fizycznej, wystarczającej dawki kontaktów społecznych czy zabawy,
- ból – związany z choroba przewlekłą, zranieniem lub innym urazem,
- niewłaściwa relacja z opiekunem – szkolenie za pomocą metod awersyjnych, brak wsparcia w trudnych sytuacjach, krzyczenie za popełnione błędy.
Warto także pamiętać, że stres będzie zwiększał wrażliwość psa na inne niepokojące sytuacje. Psiak odczuwający przewlekły stres związany na przykład z trwającym sezonem burzowym będzie równocześnie dużo bardziej wrażliwy na inne głośne dźwięki (choć dotychczas prawie nie zwracał na nie uwagi) lub zacznie bardziej nerwowo reagować podczas spotkań z obcymi psami (mimo, że na co dzień jest przyjaźnie nastawiony). Podobnie dzieje się w przypadku psów, które trafiają do schroniska – ogromny stres związany z przytłaczającym otoczeniem może spotęgować na przykład niepewność w kontaktach z obcymi ludźmi, a nawet prowadzić do agresji ze strachu.
Skutki stresu u psa
Zwiększenie niepokoju w codziennych sytuacjach to tylko jeden z negatywnych skutków przewlekłego stresu. Długotrwałe napięcie i związany z nim chronicznie podwyższony poziom kortyzolu mogą przyczynić się do:
- osłabienia odporności,
- różnych zaburzeń ze strony układu pokarmowego,
- upośledzonej zdolności uczenia się,
- samookaleczania (na przykład uporczywego lizania łap aż do powstawania ran),
- koprofagii,
- trudności w zasypianiu,
- szybszego pojawienia się zaburzeń poznawczych w przyszłości,
- pojawienia się lub zaostrzenia chorób przewlekłych,
- zwiększonej wrażliwości na ból,
- większej drażliwości i skłonności do agresji.
Czy wysokobiałkowa dieta może przyczynić się do agresji u psa? Tego dowiesz się z mojego wpisu „Zachowania agresywne psów. Czy białko wpływa na agresję?”
Na szczęście takie konsekwencje przewlekłego stresu pojawiają się zazwyczaj dopiero po pewnym czasie. Zrozumienie, jakie sytuacje są dla psa trudne i odpowiednia reakcja lub właściwe przygotowanie czworonoga na nadchodzące zmiany mogą sprawić, że zwierzak lepiej poradzi sobie ze stresem i szybkiej wróci do równowagi. Niezbędna jest do tego uważna obserwacja zachowania i umiejętność rozpoznawania objawów stresu u psa.
Jak rozpoznać stres u psa?
Sposób reagowania na sytuację stresową i intensywność tej reakcji jest kwestią indywidualną dla każdego osobnika – w dużej mierze zależy od charakteru i wcześniejszych doświadczeń psa. Zwierzak, który w przeszłości doświadczył traumy, może reagować gwałtownie nawet z błahych powodów ze względu na złe skojarzenia. Strategia radzenia sobie w trudnych chwilach również może być różna. Niektóre psy mogą się zaciekle bronić, używając zębów, inne będą próbowały za wszelka cenę uciec, jeszcze inne mogą zamrzeć w bezruchu i w ten sposób przeczekiwać całą sytuację. Istnieje jednak kilka objawów, które można zaobserwować jeszcze zanim psiak przestanie sobie radzić ze stresem. O niepokoju, lęku lub strachu mogą świadczyć między innymi:
- dyszenie,
- ślinienie się,
- odwracanie głowy,
- oblizywanie się,
- silne ziewanie,
- nerwowe kręcenie się po domu,
- zastyganie w bezruchu,
- chowanie ogona pod brzuch,
- drżenie ciała,
- czujne rozglądanie się lub nasłuchiwanie,
- otrzepywanie się,
- pojawienie się łupieżu,
- rozszerzenie źrenic.
Takie objawy to wskazówka, że w danej chwili zwierzak nie czuje się komfortowo i potrzebuje pomocy. Jeśli to możliwe, opiekun powinien zabrać pupila z tej sytuacji i zapamiętać, jakie wydarzenia wywołały stres u psa, by móc im w przyszłości zapobiegać lub wdrożyć postępowanie, które będzie miało na celu stopniowe przyzwyczajenie czworonoga do podobnych sytuacji.
Jak pomóc zestresowanemu psu?
Część trudnych dla psa sytuacji można całkowicie wyeliminować. Jeśli psiak źle znosi wizyty u groomera, można kąpać go w domowym zaciszu. Jeśli boi się obcych ludzi, którzy klepią go po głowie, można wytłumaczyć gościom, by tego nie robili.
Niektóre wydarzenia są jednak nieuniknione – na przykład burza, rozłąka z opiekunem na czas jego pracy czy obcinanie pazurów. Czasem pomocne będzie odwrażliwianie czworonoga, czyli stopniowe przyzwyczajanie go do trudnych sytuacji, na przykład puszczając dźwięki piorunów z głośnika (najpierw ciszej, potem coraz głośniej), zostawiając psa w domu najpierw na kilka minut, potem coraz dłużej czy głaszcząc delikatnie jego łapki, by wiedział, że opiekun nie chce mu wyrządzić krzywdy. W przypadku niedostatecznej socjalizacji przydatne będą spacery z przyjaznymi psami, natomiast przebyte traumy wymagać mogą dłuższej współpracy z behawiorystą.
Niezwykle ważne jest także zapewnienie psu przyjemnych doświadczeń niezwiązanych ze stresującymi bodźcami. Zabawa z opiekunem, ciekawe spacery w spokojnej okolicy, nauka prostych sztuczek w zamian za przysmaki, długie sesje głaskania i karmienie interaktywne to tylko niektóre sposoby, dzięki którym psiak może odstresować się i zapomnieć o przykrych zdarzeniach. Dobrym wsparciem takiej pracy będą także różne suplementy łagodzące stres.
Suplementy łagodzące stres u psów
Odpowiednio dobrane suplementy zawierające substancje o naukowo udowodnionym działaniu mogą wpłynąć na zachowanie psa. Ich działanie polega najczęściej na zmniejszaniu wrażliwości zwierzaka na stres, co w konsekwencji może ułatwić psu adaptację w nowym otoczeniu i sprawić, że pies będzie podchodził do nieznanych sytuacji z większą otwartością. Do skutecznych substancji mogących stanowić wsparcie w terapii behawioralnej należą między innymi:
- kwasy tłuszczowe omega-3,
- L-teanina,
- melatonina,
- SAMe,
- alfa-kazozepina.
Substancje te muszą być stosowane przez określony czas i w odpowiednich dawkach, by przyniosły oczekiwany efekt. Warto też wiedzieć, że nie wszystkie suplementy można podawać każdemu psu – istnieje kilka przeciwwskazań, a nawet skutków ubocznych, o których powinien wiedzieć opiekun psa i specjalista, który wspiera go podczas pracy z pupilem.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat wsparcia terapii behawioralnej za pomocą suplementów, zapraszam Cię do zakupu mojego e-booka “Nutraceutyki behawioralne dla psów i kotów”. W środku znajdziesz dokładny opis działania aż 14 substancji pomocnych w leczeniu zaburzeń behawioralnych oraz przejrzysty wykaz wskazań, przeciwwskazań, dawkowania oraz możliwych skutków ubocznych ich podawania.
Ten e-book jest dostępny jako bonus do kursów PRO:
E-book „Nutraceutyki behawioralne dla psów i kotów” otrzymasz za darmo kupując dostęp do tych kursów PRO!
