Dlaczego psom trzeba bilansować dietę? Różnice między potrzebami pokarmowymi psa i człowieka.

W przypadku naszej, ludzkiej diety zwykle działamy intuicyjnie. Nie myślimy intensywnie nad odpowiednią ilością białka, tłuszczu czy błonnika. Głównym powodem zagłębiania się w etykiety produktów jest zwykle chęć ograniczenia kalorii, ale czy wyliczamy dokładnie ile składników pokarmowych przyjmujemy w posiłku? Dlaczego więc w przypadku psów odpowiedni bilans jest tak ważny? Przeczytaj artykuł, żeby dowiedzieć się więcej!

Spis treści:

  1. Zachcianki żywieniowe
  2. Zróżnicowana dieta
  3. Zapotrzebowanie na substancje odżywcze
  4. Zagrożenia związane z niezbilansowaną dietą
  5. Przypadek nr 1
  6. Przypadek nr 2
  7. Przypadek nr 3
  8. Zagrożenia związane z dostępnymi recepturami
  9. Podsumowanie
  10. Bibliografia

Zachcianki żywieniowe

Zachcianki, kto z nas ich nie ma? Ochota na konkretne produkty lub posiłki pojawia się częściej lub rzadziej. Czy jest to spowodowane źle zbilansowaną dietą? Badania(2) wykazały, że to zjawisko może mieć podstawy w biologii naszego organizmu. Udowodniono, że osoby, które spożywały dietę bogatą w węglowodany miały częstsze zachcianki na mięso, co może wiązać się z niedoborem białka. Natomiast zwiększona ochota na smażone jedzenie została powiązana z nadmiarem cynku. Pies niestety nie jest w stanie powiedzieć nam na co ma ochotę, jedyne rozwiązanie jakie mu zostaje to wyszukanie pożądanego jedzenia, przykładowo na pobliskim trawniku.

Zróżnicowana dieta

Wiele mówi się o tym, że zbilansowana i zróżnicowana dieta to klucz do dobrego zdrowia każdego człowieka(1). Nasza dieta zwykle jest bardzo zróżnicowana, szybko nudzimy się konkretnymi potrawami i szukamy urozmaicenia. Dieta psów jest o wiele bardziej monotonna i nie ma w tym nic złego. Psy mają stosunkowo krótki przewód pokarmowy i uboższą mikrobiotę, dlatego nagłe zmiany pokarmu mogą wywołać zaburzenia trawienne i dysbiozę. 

Monotonna dieta brzmi jak coś negatywnego, ale wcale tak nie jest, o ile podawany psu pokarm spełnia zapotrzebowanie na wszystkie substancje odżywcze. Co więcej, zróżnicowana dieta i rotacja składników wcale nie chroni naszych psów przed niedoborami. Składniki diety różnią się wartościami odżywczymi, w tym artykule możesz zobaczyć jakie są różnice pomiędzy różnymi gatunkami mięs. Jednak są pewne substancje, które trzeba uzupełniać dodatkowo, np. preparatami witaminowo-mineralnymi i nie ma możliwości, żeby dostarczyć ich odpowiednią ilość z wybranych surowców, bez suplementacji. Taką substancją jest np. wapń, którego niedobór jest bardzo częsty na dietach domowych. 

Jeżeli interesuje Cię temat diet domowych i chcesz dowiedzieć się jak przygotowywać zbilansowane posiłki, to koniecznie sprawdź program kursu PRO “Diety domowe gotowane”!

Kliknij, aby dowiedzieć się więcej

Zapotrzebowanie na substancje odżywcze

Na przykładzie wapnia porównam jak może różnić się zapotrzebowanie psów i ludzi na konkretne substancje odżywcze.

Dzienne zapotrzebowanie na wapń dla dorosłej osoby to 1000mg(6), dla psa jest to również 1000mg, ale na 1000kcal spożytego pokarmu(7). Dorosły człowiek powinien spożywać około 2500kcal dziennie. 1000kcal to zapotrzebowanie na energię psa o masie ciała około 25kg, dorosły człowiek z reguły waży około 70-80kg.

Czyli pies, który waży 3 razy mniej i spożywa 2,5 raza mniej kalorii dziennie ma takie samo zapotrzebowanie na wapń jak dorosła osoba. Pies w znacznie mniejszej objętości pokarmu musi przyjąć większą ilość substancji odżywczej, dlatego o wiele prościej jest doprowadzić do niedoborów. 

Pomimo niezwykle istotnej roli, jaką wapń pełni zarówno w diecie psa, jak i człowieka, niedobory tego pierwiastka zdarzają się stosunkowo często(3, 8, 9, 12).

Zagrożenia związane z niezbilansowaną dietą

Niepoprawnie ułożona dieta może nieść za sobą bardzo poważne konsekwencje. W literaturze możemy znaleźć wiele przypadków, które opisują różne schorzenia spowodowane niezbilansowanym pokarmem. 

Przypadek nr 1

Pies rosnący rasy dużej (masa ciała 22kg), podejrzewany o alergię pokarmową, objawy kliniczne – biegunka.

Lekarz podejrzewając alergię pokarmową i wiedząc, że pies otrzymuje pokarmy domowe zaproponował wprowadzenie diety domowej dwuskładnikowej. Na podstawie wywiadu ustalono, że pies nigdy nie jadł indyka i ryżu. W związku z czym zaproponował podawanie diety opartej na tych dwóch składnikach przez okres 10 tygodni z zaleceniem, aby co 1-2 tygodnie opiekun informował lekarza o poprawie lub jej braku. Po 10 tygodniach miał nastąpić test prowokacji, a następnie próba rozszerzenia diety o inne źródła substancji odżywczych. Okazało się, że opiekun nie zgłosił się na kolejne zalecane wizyty i pojawił się w gabinecie dopiero pół roku później. Dieta psa przedstawiała się następująco:

Dieta podawana przez opiekuna zawierała stosunkowo dużo białka i mało tłuszczu, jednym z najpoważniejszych problemów z recepturą był również nieprawidłowy stosunek wapnia i fosforu. Taka dieta miała negatywny wpływ na wyniki badań krwi psa. Doszło do obniżenia stężenia żelaza we krwi poniżej wartości minimalnej, spadł również poziom miedzi i jodu, a także poziom witamin A i D. 

Ten przypadek idealnie ukazuje, jak ważne jest utrzymanie kontaktu ze specjalistą podczas stosowania diety eliminacyjnej. Dieta po okresie eliminacji musi zostać odpowiednio zbilansowana w stosunku do zapotrzebowania psa na składniki odżywcze.Psom rosnącym, szczególnie ras dużych, zaleca się zwykle wysokostrawną dietę komercyjną, która ogranicza alergeny (ALD) lub jest hydrolizowana(10). Ryzyko złego bilansu przy stosowaniu ww. karm jest zdecydowanie niższe, niż w przypadku diety domowej, która w powyższym przypadku doprowadziła do niedoborów żywieniowych.

Przypadek nr 2(4)

7-miesięczny buldog angielski na diecie domowej, objawy: nadmierna ospałość, nietolerancja wysiłkowa, niedowład tylnych kończyn, zaniki mięśniowe. 

Pies był początkowo wychowywany na mleku suki, a następnie na preparacie  mlekozastępczym. Do czwartego miesiąca życia był żywiony karmą komercyjną dla szczeniąt, a następnie przeszedł na dietę domową. Dieta ta składała się z surowego mięsa, gotowanych w domu zbóż i warzyw.

Badania wykazały znaczną osteopenię ze współistniejącą ciężką hiperwitaminozą D, hipokalcemią, nadczynnością przytarczyc, hiperwitaminozą A, niedoczynność tarczycy i współistniejącym ciężkim zapaleniem płuc. Pomimo intensywnej opieki medycznej i interwencji żywieniowych, pies został poddany eutanazji z powodu pogorszenia funkcji oddechowych.

Przypadek nr 3(5)

U 8-miesięcznego samca rasy bernardyn wystąpiły drgawki i hipertermia. Dalsze dochodzenie wykazało, że pies otrzymywał niezbilansowaną domową dietę, która opierała się na wołowinie i ryżu z dodatkiem jajek, owoców i warzyw.

Wstępna ocena ujawniła obustronne objawy bólu i łagodny zanik mięśni w okolicy stawów barkowych. Analiza biochemiczna surowicy wykazała ciężką hipokalcemię, niedobór sodu, chloru, witaminy D, tauryny i nadmiar fosforu. Rozproszona osteopenia została zidentyfikowana na zdjęciach radiologicznych żuchwy i kości długich, potwierdzając demineralizację kości. Analiza domowej diety wykazała, że dieta psa była bardzo uboga w niezbędne składniki odżywcze.

Po wprowadzeniu kompletnej i zbilansowanej diety dla psów rosnących wyniki badań poprawiły się, stan pacjenta uległ znacznej poprawie.

Zagrożenia związane z dostępnymi recepturami

Kiedy samodzielne ułożenie przepisu dla zwierzęcia okazuje się zbyt trudne, opiekunowie zaczynają szukać pomocy. Z różnych względów mogą nie chcieć skorzystać z usług specjalisty i próbują działać na własną rękę. Z pomocą przychodzi im internet, w którym mogą znaleźć gotowe receptury.

W 2013 roku przeprowadzono badania(11) w USA, które analizowały przepisy dostępne w książkach dla lekarzy weterynarii i opiekunów zwierząt (133 przepisy) oraz w internecie (67 przepisów). 

Wyniki:

  • niekompletne instrukcje (92%)
  • brak informacji o kaloryczności (85%)
  • niekompletne dawkowanie (84%)
  • brak suplementacji (29%)

Porównanie receptur:

  • 129 receptur stworzonych przez lekarzy weterynarii – od 0 do 13 substancji nie spełniało zapotrzebowania dla psa zgodnego z NRC (mediana – 4),
  • 71 receptur stworzonych NIE przez lekarzy weterynarii – od 1 do 11 substancji nie spełniało zapotrzebowania dla psa zgodnego z NRC (mediana – 6).

Tyko 3 przepisy zawierały wszystkie niezbędne substancje odżywcze w ilościach rekomendowanych przez NRC. 

2 przepisy spełniały zapotrzebowanie na wszystkie substancje odżywcze w ilościach minimalnych zalecanych przez NRC.

9 przepisów zawierało wszystkie niezbędne substancje odżywcze zgodnie z minimami AAFCO dla dorosłych psów.

Te badania jasno pokazują, że nie warto szukać gotowych receptur na własną rękę. Jeżeli nie mamy odpowiedniej wiedzy, nie będziemy w stanie zweryfikować czy dany przepis jest odpowiednio zbilansowany. Dodatkowo każda dieta powinna być indywidualnie dopasowana do konkretnego zwierzęcia – nawet psy tej samej rasy, w tym samym wieku mogą mieć kompletnie różne zapotrzebowanie na energię i substancje odżywcze. 

Interesują Cię behawioralne aspekty żywienia psów? Wypełnij formularz poniżej i odbierz darmowy webinar! W roli ekspertów – Zosia Zaniewska-Wojtków i Piotr Wojtków.

Podsumowanie

Odpowiednie zbilansowanie jest kluczowym aspektem w kontekście psiej diety. Przekładanie ludzkich zwyczajów dietetycznych na żywienie psów może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, które nie zawsze są odwracalne. Dieta domowa nie jest prosta do ułożenia, dlatego jeżeli nie posiadamy odpowiedniej wiedzy, nie powinniśmy szukać receptur na własną rękę. O wiele lepiej udać się z tym do specjalisty.

Bibliografia:

  1. Bojarowicz, H., & Dźwigulska, P. (2012). Suplementy diety. Część I. Suplementy diety a leki–porównanie wymagań prawnych. Hygeia Public Health, 47(4), 427-432.
  2. Breeland, S. (2016). The Correlation between Cravings and Reported Nutrient Intake in Female University Students Ages 18-24.
  3. Chwojnowska, Z., Charzewska, J., Wajszczyk, B., & Chabros, E. (2010). Trendy w spożyciu wapnia i witaminy D w dietach młodzieży szkolnej. Probl Hig Epidem, 91(4), 544-548.
  4. Hall, G., Breheny, C., Khan, Z., Schwarz, T., & Mellanby, R. J. (2020). Severe nutritional deficiencies and osteopenia in a dog fed a homemade raw diet. Veterinary Record Case Reports, 8(1), e001038.
  5. Hutchinson, D., Freeman, L. M., McCarthy, R., Anastasio, J., Shaw, S. P., & Sutherland-Smith, J. (2012). Seizures and severe nutrient deficiencies in a puppy fed a homemade diet. Journal of the American Veterinary Medical Association, 241(4), 477-483.
  6. Jarosz, M., Rychlik, E., Stoś, K., & Charzewska, J. (2020). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie (Vol. 83). Warsaw, Poland: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny.
  7. National Research Council. (2006). Nutrient requirements of dogs and cats. National Academies Press.
  8. Pedrinelli, V., Zafalon, R. V. A., Rodrigues, R. B. A., Perini, M. P., Conti, R. M. C., Vendramini, T. H. A., … & Brunetto, M. A. (2019). Concentrations of macronutrients, minerals and heavy metals in home-prepared diets for adult dogs and cats. Scientific reports, 9(1), 13058.
  9. Remillard, R. L. (2008). Homemade diets: attributes, pitfalls, and a call for action. Topics in companion animal medicine, 23(3), 137-142.
  10. Roudebush, P., Guilford, W. G., & Shanley, K. J. (2000). Adverse reactions to food. Small Animal Clinical Nutrition. Missouri: Mark Morris Institute, 431-453.
  11. Stockman, J., Fascetti, A. J., Kass, P. H., & Larsen, J. A. (2013). Evaluation of recipes of home-prepared maintenance diets for dogs. Journal of the American Veterinary Medical Association, 242(11), 1500-1505.
  12. Streiff, E. L., Zwischenberger, B., Butterwick, R. F., Wagner, E., Iben, C., & Bauer, J. E. (2002). A comparison of the nutritional adequacy of home-prepared and commercial diets for dogs. The Journal of nutrition, 132(6), 1698S-1700S.

Podobne wpisy