EPA i DHA w diecie psa – kiedy i jak należy je suplementować?

EPA i DHA to kwasy tłuszczowe o wielu prozdrowotnych właściwościach. Ich podawanie może stanowić nieocenioną pomoc w profilaktyce, leczeniu i łagodzeniu objawów różnych chorób. Jednak suplementując EPA i DHA należy zachować ostrożność i pamiętać o możliwych skutkach ubocznych!

Spis treści:

  1. Czym są kwasy tłuszczowe EPA i DHA?
  2. Zapotrzebowanie psów na EPA i DHA
  3. Właściwości kwasów EPA i DHA
  4. Dawkowanie EPA i DHA
  5. Możliwe skutki uboczne suplementacji

Czym są kwasy tłuszczowe EPA i DHA?

Kwasy tłuszczowe EPA (eikozapentaenowy) i DHA (dokozaheksaenowy) należą do nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny Omega-3. W żywieniu psów uważane są za egzogenne kwasy tłuszczowe, gdyż organizm tych zwierząt nie syntezuje ich w wystarczających ilościach.

Źródłem EPA i DHA są przede wszystkim ryby i owoce morza (kalmary, kryl, małże) i algi. W suplementach stosuje się najczęściej olej z łososia lub innych ryb (dorsza, makreli, sardynek) i kryla o określonej zawartości kwasów Omega-3.

Kiedy należy podawać psu kwasy EPA i DHA?

Wytyczne żywieniowe FEDIAF nie określają minimalnego dziennego zapotrzebowania psów na kwasy EPA i DHA. Dodatek tych kwasów tłuszczowych musi znaleźć się wyłącznie w diecie zwierząt rosnących (0,13 g EPA+DHA / 1000 kcal). Natomiast normy NRC określają minimalne i maksymalne dzienne dawki kwasów Omega-3 (kwas alfa-linolenowy i EPA + DHA) w diecie psów na wszystkich etapach życia. Rekomendowane minimum EPA i DHA dla psów według NRC (2006) wynosi 0,11 g / 1000 kcal.

Wykazano jednak, że suplementacja EPA i DHA może pozytywnie wpłynąć na zdrowie psa i stanowić wsparcie przy profilaktyce, leczeniu i łagodzeniu objawów wielu dolegliwości zdrowotnych. Dlatego niezależnie od wytycznych żywieniowych, którymi kierujemy się przy bilansowaniu dawki żywieniowej dla psa, warto uwzględnić w diecie zwierzęcia przynajmniej niewielki dodatek tych kwasów tłuszczowych.

Jaka powinna być całkowita zawartość tłuszczu w dziennej dawce żywieniowej dla psów i jakie funkcje pełni ten niezwykle istotny składnik odżywczy? Tego dowiesz się z innego mojego wpisu: Tłuszcze w diecie psa – wszystko, co warto wiedzieć.

Jakie właściwości mają kwasy EPA i DHA?

Udowodniono, że kwasy tłuszczowe EPA i DHA mają pozytywny wpływ na zdrowie. Ich suplementacja może między innymi:

  • zmniejszać stany zapalne w organizmie,
  • działać kardioprotekcyjnie,
  • działać przeciwnowotworowo,
  • łagodzić objawy zaburzeń trawienia,
  • wspomagać wzrost i rozwój organizmu,
  • wspierać pracę nerek,
  • wspierać leczenie i łagodzenie objawów choroby zwyrodnieniowej stawów.

Badania wykazują, że działanie kwasów Omega-3 w obrębie chrząstki stawowej może, zależnie od dawki, zmniejszać ekspresję i aktywność enzymów proteolitycznych odpowiadających za degradację chrząstki stawowej w procesie zapalnym, hamować działanie prozapalnych interleukin 1β, 6, czynnika TNF i cyklooksygenazy-2, nie zaburzając równocześnie aktywności cyklooksygenazy-2. Działanie to może ograniczać stany zapalne w obrębie stawów, zmniejszać ból i zapobiegać rozkładowi chrząstki stawowej w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów.

Warto także wiedzieć, że DHA stanowi około 15-20% kwasów tłuszczowych wchodzących w skład kory mózgu. Uczestniczy w powstawaniu nowych komórek nerwowych, przekazywaniu sygnałów, neuroprzekaźnictwie dopaminergicznym i serotoninergicznym oraz w ochronie komórek nerwowych przed śmiercią apoptotyczną i stresem oksydacyjnym. Wykazano, że suplementacja DHA może może poprawiać wyniki starszych psów podczas prostych testów oceniających zdolności poznawcze.

Sprawia to, że suplementacja kwasów DHA i EPA ma swoje zastosowanie w profilaktyce i leczeniu:

  • stanów zapalnych w obrębie układu ruchu,
  • choroby zwyrodnieniowej stawów,
  • cukrzycy,
  • nowotworów,
  • chorób skóry,
  • chorób układu krwionośnego,
  • zaburzeń ze strony układu pokarmowego,
  • zaburzeń poznawczych.

Jak dawkować EPA i DHA?

Dawkowanie EPA i DHA zależeć będzie nie tylko od masy ciała psa, ale także od problemu zdrowotnego, którego leczenie chcemy wesprzeć taką suplementacją. Przykładowo badania na psach wykazują, że:

  • w przypadku hiperlipidemii poprawę stanu zdrowia zauważono przy dawce 120 mg EPA+DHA / kg masy ciała,
  • suplementacja 90 mg EPA i 20 mg DHA / kg masy ciała pozwala zmniejszyć objawy choroby zwyrodnieniowej stawów,
  • u psów z problemami skórnymi pozytywny efekt zauważyć można przy dawkach 50 EPA i 35 mg DHA / kg masy ciała,
  • dawka 40 mg EPA + 25 mg DHA / kg masy ciała może poprawiać apetyt psom cierpiącym na anoreksję i kacheksję w przebiegu zaawansowanych chorób serca,
  • podawanie 130-140 mg EPA+DHA / kg metabolicznej masy ciała może zmniejszyć stan zapalny kłębuszków nerkowych u psów cierpiących na przewlekłą chorobę nerek.

Dawkowanie konkretnego suplementu EPA i DHA zależy natomiast od zawartości tych kwasów w produkcie. Ze względu na wysoką zawartość tłuszczu, zaleca się stosowanie suplementów zawierających skoncentrowane dawki EPA i DHA. Typowo 1 g oleju rybnego zawiera 180 mg EPA i 120 mg DHA. Podczas dobierania dawek ostrożność nalezy zachować szczegolnie w przypadku psów cierpiących na choroby wymagające podawania diety o obniżonej zawartości tłuszczu (na przykład ostre zapalenie trzustki).

Należy też pamiętać, że suplementy zawierające wysokie dawki EPA i DHA powinny być wzbogacone o witaminę E, która ogranicza utlenianie kwasów tłuszczowych i zapobiega wzrostowi stężenia produktów ubocznych oksydacji tłuszczów w organizmie.

Czy suplementacja EPA i DHA może mieć skutki uboczne?

Jak w przypadku każdego składnika odżywczego, nadmiar kwasów tłuszczowych również może mieć negatywne konsekwencje. W przypadku stosowania EPA i DHA w dawkach powyżej 370 mg EPA+DHA / kg masy metabolicznej (2,8 g / 1000 kcal), mogą wystąpić skutki uboczne. Obejmują one zmniejszoną agregację płytek krwi oraz zaburzone powstawanie stanów zapalnych niezbędnych do prawidłowego gojenia się ran. Ryzyko to zwiększone jest przy równoczesnym stosowaniu niesterydowych leków przeciwzapalnych i suplementów zawierających składniki mogące spowalniać proces krzepnięcia krwi. Z tego względu przeciwwskazaniem do podawania EPA i DHA mogą być trudno gojące się rany i krwotoki oraz stosowanie preparatów i leków mogących zaburzać proces krzepnięcia krwi.

Musimy też pamiętać, że oleje Omega-3 mogą być skażone metalami ciężkimi, w szczególności metylortęcią – silną toksyną mogącą powodować zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego i pokarmowego. Dlatego suplementując EPA i DHA w formie oleju rybnego należy wybierać preparaty wysokiej jakości.

Przy wyborze oleju z łososia istotne znaczenie może mieć pochodzenie ryb, z których wytwarzane są suplementy Omega-3. We wpisie Łosoś dziki czy hodowlany? tłumaczę, który olej z łososia dla psa będzie zdrowszy i bezpieczniejszy.

Ważną informacją jest także to, że olej z wątroby ryb (tran) może zawierać wysokie dawki witamin A i D. Ich zbyt wysoka zawartość w diecie może powodować hiperwitaminozę. Przy suplementacji kwasów tłuszczowych omega-3 zaleca się stosowanie olei rybnych pochodzących z mięśni szkieletowych i otaczających tkanek.

Decydując się na suplementację EPA i DHA musimy zwracać uwagę na prawidłowe przechowywanie oleju. Pod wpływem światła, wysokiej temperatury i kontaktu z tlenem dochodzi do utleniania nienasyconych kwasów tłuszczowych. Nieprawidłowe przechowywanie może obniżyć skuteczność suplementu i zwiększyć w nim zawartość szkodliwych związków powstających na skutek peroksydacji tłuszczu. Dlatego olej o wysokiej zawartości Omega-3 powinien być przechowywany w ciemnym, chłodnym miejscu i w szczelnie zamkniętym opakowaniu.

Jeśli interesuje cię temat suplementów dla psów, podobne opisy substancji znajdziesz w stworzonych przeze mnie ebookach. W moim sklepie dostępne są:

Stworzyłam także obszerny E-book „Dysfunkcje poznawcze u starszych psów i kotów”, w którym omówiłam suplementy mogące opóźnić proces starzenia się u zwierząt w podeszłym wieku. Te szczegółowe opracowania bazujące na publikacjach naukowych pomogą ci nie tylko poznać mechanizm działania i dawkowanie poszczególnych substancji, ale także uniknąć wielu pułapek związanych ze stosowaniem niektórych dodatków w diecie psów i kotów.

Bibliografia

  • Bauer, J. E. (2011). Therapeutic use of fish oils in companion animals. Journal of the American Veterinary Medical Association, 239(11), 1441-1451.
  • Lenox, C. E., & Bauer, J. E. (2013). Potential adverse effects of omega‐3 fatty acids in dogs and cats. Journal of veterinary internal medicine, 27(2), 217-226.
  • Milgram, B. (2016). Nutritional modulation of cognitive structure in the dog. In Proceedings (pp. 99-105).
  • DiNicolantonio J.J., O’Keefe J.H. (2020): The Importance of Marine Omega‑3s for Brain Development and the Prevention and Treatment of Behavior, Mood, and Other Brain Disorders. Nutrients. 12(8): 2333.
  • Roush, J. K., Dodd, C. E., Fritsch, D. A., Allen, T. A., Jewell, D. E., Schoenherr, W. D., … & Hahn, K. A. (2010). Multicenter veterinary practice assessment of the effects of omega-3 fatty acids on osteoarthritis in dogs. Journal of the American Veterinary Medical Association, 236(1), 59-66.
  • Curtis, C. L., Hughes, C. E., Flannery, C. R., Little, C. B., Harwood, J. L., & Caterson, B. (2000). n-3 fatty acids specifically modulate catabolic factors involved in articular cartilage degradation. Journal of Biological Chemistry, 275(2), 721-724.
  • Hielm-Björkman, A., Roine, J., Elo, K., Lappalainen, A., Junnila, J., & Laitinen-Vapaavuori, O. (2012). An un-commissioned randomized, placebo-controlled double-blind study to test the effect of deep sea fish oil as a pain reliever for dogs suffering from canine OA. BMC Veterinary Research, 8(1), 157.

Podobne wpisy