Jaki olej omega-3 dla psa będzie najlepszy?

Często dostaję pytanie o to, jaki olej dla psa będzie najlepszy. Nic dziwnego, bo tłuszcze to niezbędny składnik w diecie czworonoga. Dlatego poświęciłam im aż trzy wpisy na blogu. W poprzednich częściach skupiłam się na funkcjach i podziale kwasów tłuszczowych oraz rozprawiłam się z dylematem wyboru odpowiedniego oleju z łososia. Z kolei w tym artykule odpowiadam na kolejne pytania społeczności, o które poprosiłam jakiś czas temu na Facebooku oraz Instagramie. Jaki olej będzie najlepszym źródłem kwasów omega-3 dla psa? I czy moda na olej z kryla jest naprawdę uzasadniona? Zaczynamy! 🙂

Spis treści:

1. Jaki olej dla psa jest najlepszy?
2. Ile kwasów omega-3 i omega-6 potrzebuje pies?
3. Jaki olej warto podawać psu i kiedy suplementować omega-3?
4. Kiedy nie podawać psu dodatkowego oleju?
5. Olej z kryla – dobre źródło omega-3 i omega-6 czy kolejna moda?
6. Czy warto podawać psu olej kokosowy lub palmowy?
7. Podsumowanie
8. Bibliografia

Jaki olej dla psa jest najlepszy?

To jedno z pytań, na które naprawdę warto na samym początku odpowiedzieć “to zależy”. Od czego? Od tego, jakich konkretnie kwasów tłuszczowych brakuje naszemu psu. Najczęściej suplementuje się dietę olejem, którego zadaniem będzie uzupełnić niedobór lub podać leczniczą dawkę konkretnego kwasu tłuszczowego.

Podając pokarm zbilansowany (gotowe karmy pełnoporcjowe albo domowe) odpowiednio dobrany do zwierzęcia zazwyczaj nie ma konieczności uzupełniania tłuszczu.

Jeśli wystąpił niedobór, należy najpierw wiedzieć, co na to wpłynęło i co do dokładnie oznacza. Niedobór tłuszczu (generalnie) będzie oznaczał niedobór energii, trudności we wchłanianiu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz wiele innych metabolicznych konsekwencji. O zapotrzebowaniu na tłuszcz w diecie psa i niedoborach tłuszczu pisałam tutaj.

Co ważne, niedobory tłuszczu w diecie psa występują niezwykle rzadko i muszą utrzymywać się przez dłuższy czas, aby się ujawniły. Mogą manifestować się świądem, suchą skórą, matową okrywą włosową, wyłysieniami czy zakażeniami wtórnymi. W dzisiejszych czasach dużo częściej spotykamy się jednak z nadmiarem tłuszczu, co skutkuje groźnymi powikłaniami dla zdrowia psa.

Z tego względu podawanie psu oleju w celu zwiększenia zawartości tłuszczu w jego diecie nie jest zazwyczaj potrzebne. Zupełnie inaczej ma się natomiast sprawa z kwasami tłuszczowymi z rodziny omega-3 i omega-6.

Ile kwasów omega-3 i omega-6 potrzebuje pies?

Niektóre kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 nie mogą być syntetyzowane w organizmie i należy je dostarczać w diecie. Dlatego właśnie nazywamy je niezbędnymi.

Panuje przekonanie, że kwasy omega-6 mają działanie prozapalne, a omega-3 przeciwzapalne, więc trzeba utrzymywać ich odpowiednie proporcje w diecie. O tym, czy tak istotny jest prawidłowy stosunek omega-6 do omega-3, wyczerpująco pisze w swoim artykule dietetyk Damian Parol. Stan zapalny w organizmie wynika po prostu z niedostatecznej ilości podawanych w diecie kwasów omega-3, niżeli z powodu nieprawidłowych proporcji omega-6 do omega-3. To właśnie zadbanie o podaż tych drugich będzie kluczowe.

W przypadku psów FEDIAF wskazuje, że aktualne dane są niewystarczające do zalecenia konkretnej, minimalnej zawartości omega-3 dla psów dorosłych. Z kolei minimalne poziomy na kwas alfa-linolenowy (ALA) i EPA i DHA razem wzięte zostały określone dla psów rosnących i suk w okresie reprodukcji.

Natomiast w normach NRC znajdziemy minimalne i maksymalne poziomy na kwas alfa-linolenowy i EPA i DHA na wszystkich etapach życia. U psów dorosłych rekomendowane minimum wg NRC (2006) na ALA oraz DHA + EPA wynosi w obu przypadkach tyle samo –  0,11 g/1000 kcal. Z założeniem, że przynajmniej 50-60% to DHA. Ważny jest też stosunek kwasu linolowego do ALA, który powinien mieścić się w zakresie 2,6-26. AAFCO podaje także, że stosunek wszystkich wielonienasyconych kwasów tłuszczowych do ALA, EPA i DHA nie powinien przekraczać 30:1. 

Dokładne rekomendacje zalecanych ilości tłuszczu i poszczególnych kwasów tłuszczowych znajdziesz w kursie PRO “Podstawy żywienia psów”. Dzielę się w nim również wskazówkami odnośnie dawkowania, jeśli interesuje Cię stosowanie kwasów omega-3 leczniczo dla Twoich pacjentów.

---

Jaki olej warto podawać psu i kiedy suplementować omega-3?

Wśród kwasów omega-3, które mają znaczenie w żywieniu psów, wymienia się:

• kwas α-linolenowy (ALA, 18:3n−3)
• kwas eikozapentaenowy (EPA, 20:5n−3)
• kwas dokozaheksaenowy (DHA, 22:6n−3)

Wybór oleju i dawka będzie zależeć od tego, co chcielibyśmy osiągnąć suplementacją i jakiego rodzaju kwasów tłuszczowych faktycznie potrzebuje organizm zwierzęcia w jego obecnym stanie fizjologicznym. Gdy wskazana jest suplementacja kwasów tłuszczowych, konieczna jest pełna ocena kliniczna, obejmująca wywiad lekarski i dietetyczny oraz badanie fizykalne w celu ustalenia najbardziej odpowiedniego suplementu kwasów tłuszczowych dla pacjenta.

Jeśli celem jest terapeutyczna suplementacja określonych kwasów tłuszczowych (takich jak omega-3), te właśnie kwasy tłuszczowe prawdopodobnie muszą być dostarczane w diecie. Na przykład najskuteczniejszym sposobem na zwiększenie EPA i DHA w diecie zwierzęcia jest dostarczanie tych kwasów tłuszczowych w postaci suplementów takich jak olej rybi. Źródła EPA i DHA w postaci oleju z łososia częstym składnikiem karm komercyjnych. Producenci stosują niekiedy zamiennie olej lniany, który jest bogatym źródłem ALA, jednak nie może substytutem, ponieważ nie jest jest źródłem EPA i DHA (konwersja u psów jest nikła).

Typowe oleje stosowane w karmach dla zwierząt domowych i zawartości kwasów tłuszczowych (w gramach/ 100 g wg USDA Food Composition Database)

Olej	Nasycone kwasy tłuszczowe (ogółem)	LA 18:2 n-6	ALA 18:3 n-3	AA 20:4 niezróżnicowany	EPA 20:5 n-3	DHA 22:6 n-3
Kukurydziany	12.948	53.230	1.161	0	0	0
Rzepakowy	7.365	18.640	9.137	0	0	0
Lniany	8.976	14.246	53.368	0	0	0
Rybny	30.427	2.154	1.490	1.169	13.168	8.592

Jeśli pokarm podstawowy psa zawiera już EPA i DHA, należy zredukować dawkę suplementowanego oleju rybnego. Niektóre diety gotowe (np. dermatologiczne lub na stawy) zawierają znaczące ilości EPA i DHA. Dodatkowa suplementacja EPA i DHA przy podawaniu tych diet może być szkodliwa i przekraczać maksymalne limity określone przez NRC (2,8 g/1000 kcal dla psów).

Kiedy nie podawać psu dodatkowego oleju?

Czy faktycznie należy stosować oleje tylko przez 6-8 tygodni, bo długotrwałe stosowanie ma negatywne konsekwencje dla wątroby?

U pacjentów, u których zaleca się ograniczenie tłuszczu w diecie — takich jak psy podatne na hiperlipidemię lub inne choroby związane z nietolerancją tłuszczu — suplementacja dodatkowych kwasów tłuszczowych może być niebezpieczna.

Nadmierna suplementacja kwasami tłuszczowymi omega-3 może skutkować potencjalnymi działaniami niepożądanymi, w tym objawami żołądkowo-jelitowymi (tj. wymiotami lub biegunką), zmniejszoną agregacją płytek krwi, zmianami w funkcjonowaniu układu odpornościowego, spowolnionym gojeniem się ran i interakcjami między składnikami odżywczymi a lekami.

Przy podawaniu karm pełnoporcjowych nie należy suplementować tranu ze względu na ryzyko nadmiaru witamin A i D. 

Wybierając suplement należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy producent ma wdrożone odpowiednie systemy kontroli jakości. W przypadku podawania psu sporych ilości oleju rybiego potencjalnym ryzykiem mogą być także toksyny środowiskowe. Oleje z ryb słabej jakości będą narażać pupila na metale ciężkie (np. rtęć).

Na efekty suplementacji oleju rybnego trzeba sporo czekać. Jeśli podajesz olej z powodów terapeutycznych, efekty mogą być widoczne dopiero po 9-12 tygodniach stosowania.

Olej z kryla – dobre źródło omega-3 i omega-6 czy kolejna moda?

Producenci z branży pet food wciąż szukają alternatywnych źródeł makroskładników odżywczych, które będą bardziej ekologiczne w kwestii dbania o środowisko. Więcej pisałam o tym w artykule o białku tutaj. 

Rzeczywiście, ostatnimi czasy wzięto pod lupę kryl, czyli maleńkie skorupiaki przypominające krewetki. Olej oraz mączka z kryla są coraz powszechniejszym składnikiem suplementów, przekąsek i gryzaków dentystycznych dla psów ze względu na bycie dobrym źródłem białka, ale również bogatym źródłem kwasów omega-3.

Kryl żywi się glonami i zamieszkuje wyłącznie najczystsze akweny wodne (wody antarktyczne), dlatego jest wolny od zanieczyszczeń i metali ciężkich. Jednak to, co czyni go szczególnie wyjątkowym, to skład charakteryzujący się wysoką biodostępnością. Olej z kryla to prawdziwe bogactwo i unikatowe połączenie kwasów omega-3 z antyoksydantami. Takie połączenie nie występuje w innych olejach pozyskanych z ryb, a odpowiada za bardzo dobre przyswajanie cennych składników odżywczych.

Niestety, światowy przemysł hodowli ryb polega na krylu do tego stopnia, że grozi mu wyginięcie. 

Tutaj możesz przeczytać mój angielskojęzyczny artykuł w magazynie Pets International, w którym poruszam wątek między innymi krylu, ale i owadów i alg jako alternatywnych źródeł białka w przekąskach i smakołykach dla psa.

Chcesz dowiedzieć się jak dieta i suplementy wpływają na zdolności węchowe u psów?

Wypełnij formularz poniżej i odbierz darmowego e-booka!

Czy warto podawać psu olej kokosowy lub palmowy?

Olej kokosowy i palmowy składają się w dużej mierze z kwasów tłuszczowych nasyconych. Są zatem po prostu źródłem energii. Kwasy nasycone to także smalec czy masło, które dla ludzi uznawane są za niezdrowe. Psy nie chorują na miażdżycę, dlatego te oleje nie są dla nich niebezpieczne pod tym kątem.

Niewielką część frakcji stanowią średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe znane jako MCT (medium chain trigcerydes). Mają nieco inny proces wchłaniania niż kwasy długołańcuchowe. W przeciwieństwie do tłuszczów długołańcuchowych u ludzi są one wchłaniane w krążeniu wrotnym z pominięciem układu chłonnego. Pisałam o tym tutaj.

Skoncentrowany olej MCT jest stosowany w leczeniu padaczki u psów oraz u psów starszych z zaburzeniami poznawczymi. Więcej o suplementacji MCT będę mówiła w moim innym kursie na temat żywienia seniorów.

Olej dla psa – podsumowanie

Myślę, że Twojej uwadze nie uszło to, że dobór właściwego oleju powinien być rozpatrywany indywidualnie. Każdy psi organizm, w zależności od stanu zdrowia i wieku, będzie potrzebował innych konkretnych substancji. Podawanie suplementu musi mieć każdorazowo konkretny cel. Niestety, bardzo często podchodzimy do pupili w ten sam błędny sposób co do naszej własnej suplementacji, oczekując jednej magicznej pigułki na wszystko.

Dziedzina dietetyki jest znacznie bardziej skomplikowana i nie istnieje jedno idealne rozwiązanie dopasowane do każdego osobnika danego gatunku.

W przypadku suplementacji diety psa olejem najczęściej wybiera się ten produkt, którego zadaniem będzie uzupełnić niedobór lub podać leczniczą dawkę konkretnego kwasu tłuszczowego. Konieczna będzie pełna ocena kliniczna, obejmująca wywiad przeprowadzony przez specjalistę dietetyki zwierzęcej.

Jeśli chcesz zdobyć więcej rzetelnej wiedzy o dietetyce zwierzęcej, zachęcam Cię do zapoznania się z nowym cyklem kursów PRO skierowanych do profesjonalistów pracujących z psami na co dzień. Od niedawna dostępny jest pierwszy z nich – kurs PRO “Podstawy żywienia psów”. 

Z kursu dowiesz się także:

• kiedy warto suplementować kwasy tłuszczowe omega-3?
• jakie ilości omega-3 są skuteczne i z jakich źródeł?
• jakie są różnice w działaniu omega-3 i omega-6?

Bibliografia

FEDIAF (2021) Nutritional Guidelines for Complete and Complementary Pet Food for Cats and Dogs

Holda, K., & Kurosad, A. (2015). Żywienie psów i kotów z chorobami wątroby. VetPersonel, (4).

LeBlanc, C. J., Bauer, J. E., Hosgood, G., & Mauldin, G. E. (2005). Effect of dietary fish oil and vitamin E supplementation on hematologic and serum biochemical analytes and oxidative status in young dogs. Veterinary Therapeutics, 6(4), 325.

Bauer, J. E. (2011). Therapeutic use of fish oils in companion animals. Journal of the American Veterinary Medical Association, 239(11), 1441-1451.

Gomez-Mejias, Y. (2019). Does Grain Actually Predispose Our Cats to Gain Weight?. Veterinary Evidence, 4(2).

Lenox, C. E., & Bauer, J. E. (2013). Potential adverse effects of omega‐3 fatty acids in dogs and cats. Journal of veterinary internal medicine, 27(2), 217-226.

Bauer, J. E., Dunbar, B. L., & Bigley, K. E. (1998). Dietary flaxseed in dogs results in differential transport and metabolism of (n-3) polyunsaturated fatty acids. The Journal of nutrition, 128(12), 2641S-2644S.

German, A. J. (2006). The growing problem of obesity in dogs and cats. The Journal of nutrition, 136(7), 1940S-1946S.

Lenox, C. E. (2016). Role of dietary fatty acids in dogs & cats. Today’s Veterinary Practice Journal: ACVN Nutrition Notes, 6(5), 83-90.