Jajko dla psa. Czy psy mogą jeść jajka?

Czy mogę podać psu surowe jajko? Ile jajek może zjeść mój pies? Jakie jajko dla psa będzie lepsze – surowe czy gotowane? Takie pytania bardzo często pojawiają się w mailach, jakie otrzymuję od opiekunów psów. Postanowiłam więc stworzyć ten wpis, by rozwiać wszelkie wątpliwości dotyczące jajek w diecie psów i przygotować ściągawkę dla innych specjalistów, którzy również mogą spotkać się z podobnymi pytaniami opiekunów. Miłej lektury 🙂 

Spis treści

1. Wartości odżywcze jaja kurzego
2. Czy pies może jeść jajka?
3. Awidyna w jajku
4. Inhibitory trypsyny
5. Jajka kurze a salmonella
6. Jajko dla psa – surowe czy gotowane?
7. Jak często podawać psu jajko?
8. Skorupki jaj dla psa
9. Podsumowanie
10. Bibliografia

Wartości odżywcze jaja kurzego

Jaja to źródło dobrze przyswajalnego białka o najwyższej jakości biologicznej – białko jaja zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy egzogenne. W składzie jaja znajdują się także znaczne dawki nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin A, D, E, witamin z grupy B i wielu innych innych składników odżywczych.

Składnik odżywczy	Całe  jajko (w 100 g)	Białko  (w 100 g)	Żółtko (w 100 g)
Kalorie	143	52	322
Białko [g]	12,56	10,9	15,86
Tłuszcze [g]	9,51	0,17	26,54
Nasycone kwasy tłuszczowe [g]	3,126	b.d.	9,551
Jednonienasycone kwasy tłuszczowe [g]	3,658	b.d.	11,738
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe [g]	1,9110	b.d.	4,204
Węglowodany [g]	0,72	0,73	3,59
Żelazo [mg]	1,75	0,08	2,73
Magnez [mg]	12	11	5
Potas [mg]	138	163	109
Sód [mg]	142	166	48
Cynk [mg]	1,29	0,03	2,3
Miedź [mg]	0,072	0,023	0,077
Mangan [mg]	0,028	0,011	0,055
Selen [mg]	30,7	20	56
Witamina A [μg]	160	0	381
Luteina + zeaksantyna [μg]	503	0	1094
Witamina E [mg]	1,05	0	2,58
Witamina D [μg/IU]	2/82	0	5,4/218

Czy pies może jeść jajka?

Wysoka zawartość aminokwasów egzogennych, niezbędnych kwasów tłuszczowych, witamin i substancji mineralnych sprawia, że jajko kurze może być ciekawym dodatkiem do zbilansowanej karmy komercyjnej lub cennym elementem diety domowej. Trzeba jednak pamiętać, że dodatek jaj może nie być wskazany u psów cierpiących na choroby wymagające podawania diety o obniżonym poziomie białka lub tłuszczu. W takim przypadku przed podaniem psu nawet niewielkich ilości jajka należy skonsultować się z lekarzem weterynarii lub dietetykiem zwierzęcym.

Ostrożność powinni zachować również opiekunowie psów cierpiących na alergie pokarmowe. Psy, które mają zdiagnozowaną alergię na kurczaka mogą reagować także na jaja kurze – w obu przypadkach jest to DNA tego samego gatunku.

W jajku znajduje się także kilka czynników potencjalnie szkodliwych dla psów. Należą do nich:

• awidyna,
• inhibitory trypsyny,
• bakterie z rodzaju Salmonella i Campylobacter.

Awidyna w jajku

W białku jaj znajduje się awidyna. Jej zadaniem jest ochrona jaja przed zakażeniem poprzez wiązanie biotyny, która stymuluje namnażanie się bakterii. Przeciętne jajko zawiera około 1800 μg awidyny, która łączy się w jelicie z biotyną dostarczoną z pokarmem i uniemożliwia jej wchłanianie. Awidyna ulega dezaktywacji dopiero po 4 minutach gotowania.

Awidyna z białka jaja jest tak skuteczna, że surowe białko jaj było wykorzystywane do eksperymentalnego wywoływania niedoborów biotyny u zwierząt laboratoryjnych. Niedobór witaminy B7 objawia się świądem, charakterystycznym łysieniem wokół oczu oraz matową i łamliwą sierścią.

Jednak ryzyko wystąpienia niedoboru biotyny u psów jest niewielkie, ponieważ witamina ta jest obecna w pokarmie, występuje w dużych ilościach w żółtku jaja, wątrobie czy drożdżach. Może być też syntetyzowana przez mikrobiotę przewodu pokarmowego – z tego względu biotyna nie stanowi niezbędnego składnika odżywczego dla zdrowych psów.

W przypadku konieczności stosowania suplementów zawierających biotynę (na przykład ze względu na problemy skórne) należy pamiętać, że awidyna nie odkłada się w organizmie psa. Dlatego dodanie surowego białka jaja do porannego posiłku nie będzie miało wpływu na wchłanianie biotyny obecnej w pokarmie podanym psu wieczorem.

Warto także wiedzieć, że awidyna nie jest odporna na działanie niskiego pH panującego w żołądku psa – ulega niemal całkowitej dezaktywacji w pH wynoszącym 1,8. U psów po posiłku pH w żołądku spada do około 1,2, dlatego awidyna nie przedostaje się do dalszych odcinków układu pokarmowego psa i nie zwiąże biotyny wytworzonej w jelitach psa.

Inhibitory trypsyny

Białko jaja zawiera również inne potencjalnie szkodliwe substancje. Należą do nich inhibitory trypsyny, czyli białka mające zdolność do hamowania aktywności trypsyny – enzymu wydzielanego przez trzustkę, odpowiedzialnego za trawienie białek. Przywiązuje się do niej mniej uwagi niż do awidyny, choć to właśnie ich spożycie może przyczynić się do niedoborów żywieniowych, a także do chorób trzustki.

Badania wykazały, że już dwa surowe białka dziennie mogą wywołać u psa luźne stolce, a większe ilości prowadzić będą do przewlekłej biegunki i utraty masy ciała. Kolejne badania potwierdziły, że czynnikiem odpowiedzialnym za powyższe objawy były inhibitory trypsyny zmniejszające strawność białka pokarmowego. Odnotowano zależność liniową pomiędzy ilością inhibitora trypsyny z białka jaja, a obniżeniem strawności białka.

Dlaczego strawność jest tak ważna? Sprawdź w moim wpisie “Czym jest strawność pokarmu w diecie psa i kota?“

Podobnie jak w przypadku awidyny, gotowanie jaja przez ponad 3 minuty całkowicie unieczynnia inhibitory trypsyny. Pozwala to na lepsze wykorzystanie białka pokarmowego z pożywienia. To właśnie ten mechanizm sprawia, że biodostępność białka w jajku gotowanym jest dużo wyższa (około 91%) niż w surowym (około 51%).

Jajka kurze a salmonella

Największym zagrożeniem przy podawaniu surowych jaj jest ryzyko skażenia bakteriami z rodzaju Salmonella i Campylobacter.. W większości przypadków bakterie z rodzaju Salmonella nie wywołują u psa żadnych objawów. Powodują natomiast rozsiewanie bakterii przez zwierzę, co stwarza niebezpieczeństwo dla zdrowia domowników (szczególnie osób starszych i dzieci).

Salmonella może być też niebezpieczna dla szczeniąt i psów z osłabionym układem odpornościowym. Takie osłabienie odporności i zwiększona podatność na infekcje towarzyszy wielu problemom zdrowotnym – między innymi cukrzycy, chorobom związanym z wątrobą, nerkami, sercem czy trzustką. Również psy z niektórymi nowotworami i po przebytych niedawno zabiegach chirurgicznych mogą być bardziej podatne na zakażenia bakteryjne. U szczeniąt i osłabionych psów objawy salmonellozy mogą prowadzić nawet do śmierci.

Ryzyko zakażenia bakteryjnego można wyeliminować, gotując jaja na twardo.

Jajko dla psa – surowe czy gotowane?

Podawanie psu surowego jajka może wywołać problemy trawienne i zaburzyć wchłanianie składników odżywczych. W niektórych przypadkach może prowadzić także do zakażenia bakteryjnego i choroby trzustki. Dlatego gotowane jajko dla psa będzie znacznie bezpiecznejsze. Gotowanie jajek przez minimum 4 minuty sprawia, że zawarte w nim czynniki antyżywieniowe i bakterie przestają stanowić zagrożenie.

Nie tylko jajka zawierają antyżywieniowe czynniki – takich produktów jest więcej! Jeśli chcesz wiedzieć, które substancje mogą zmniejszać przyswajalność składników odżywczych zawartych w diecie i jak je dezaktywować, dołącz do mini kursu PRO “Substancje antyżywieniowe i toksyczne dla psów”!

Jak często podawać psu jajko?

Jajko to źródło wielu cennych składników odżywczych. Jednak podawane w zbyt dużych ilościach może prowadzić do problemów zdrowotnych. Ostrożność należy zachować szczególnie przy podawaniu psu żółtka, które nie bez przyczyny nazywa się “bombą witaminową”. Żółtko zawiera wysokie dawki witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, co stwarza ryzyko ich przedawkowania. Trzeba też pamiętać, że żółtka są bardzo tłuste (zawierają prawie 30% tłuszczu), a całe średniej wielkości jajko zawiera prawie 80 kcal. Dlatego jajka podawane w nadmiarze mogą przyczynić się do nadwagi.

To, ile jajek może zjeść pies, zależy od wielkości psa, jego zapotrzebowania na kalorie i witaminy oraz rodzaju otrzymywanej diety. Dla psów żywionych zbilansowaną karmą komercyjną jajka mogą stanowić wyłącznie niewielki dodatek do diety – nie więcej, niż 10% dziennej dawki kalorii.

Ile jajek można podać psu żywionemu karmą pełnoporcjową?

Masa ciała psa (kg)	Ile jajek (S) można podać psu?
5 kg	1 jajko tygodniowo
10 kg	2 jajka tygodniowo
20 kg	0,5 jajka dziennie
30 kg	1 jajko dziennie

W przypadku podawania psu diety domowej (surowej lub gotowanej) jajka najlepiej jest wliczyć w bilans diety. Dzięki temu będzie można uniknąć ryzyka przedawkowania witamin i nadwagi. Można je także podawać w ramach przysmaku, zgodnie z tabelą powyżej.

Skorupki jaj dla psa

Podawane psu gotowane jajka powinny być zawsze starannie obrane ze skorupki, która w przeciwnym razie mogłaby wbić się pod dziąsło psa lub uszkodzić mu przełyk. Warto jednak wiedzieć, że drobno zmielone skorupki jaj to dobre źródło wapnia (składają się niemal wyłącznie z węglanu wapnia). Dzięki temu można wykorzystać je podczas bilansowania diety domowej.

W przypadku żywienia pełnoporcjową karmą komercyjną nie ma potrzeby uzupełniania wapnia. Wręcz przeciwnie – dodawanie skorupek jaj do karmy może wywołać u psa zaparcia, a nawet zaburzyć stosunek wapnia do fosforu w diecie.

Podsumowanie – czy jajko dla psa jest zdrowe?

Jajko kurze może być dobrym dodatkiem do diety zdrowego psa, pod warunkiem, że będzie podawane po ugotowaniu i w ilościach nieprzekraczających 10% dziennej dawki kalorycznej. Jaja można także uwzględnić podczas bilansowania diety domowej jako źródło składników odżywczych – aminokwasów egzogennych, kwasów tłuszczowych, substancji mineralnych i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Bibliografia

• Andersen, C. J. (2015). Bioactive egg components and inflammation. Nutrients, 7(9), 7889-7913.
• Balnave, D. (1977). Clinical symptoms of biotin deficiency in animals. The American Journal of Clinical Nutrition, 30(9), 1408-1413.
• Carter, M. E., & Quinn, P. J. (2000). Salmonella infections in dogs and cats. Salmonella in domestic animals, 14, 231-244.
• Durance, T. D. (1991). Residual avidin activity in cooked egg white assayed with improved sensitivity. Journal of food science, 56(3), 707-709.
• Evenepoel, P., Geypens, B., Luypaerts, A., Hiele, M., Ghoos, Y., & Rutgeerts, P. (1998). Digestibility of cooked and raw egg protein in humans as assessed by stable isotope techniques. The Journal of nutrition, 128(10), 1716-1722.
• György, P., Rose, C. S., & Tomarelli, R. (1942). Investigations on the stability of avidin. Journal of Biological Chemistry, 144(1), 169-173.
• Liu, F. T., & Leonard, N. J. (1979). Avidin-biotin interaction. Synthesis, oxidation, and spectroscopic properties of linked models. Journal of the American Chemical Society, 101(4), 996-1005.
• Matsushima, K. I. (1958). An undescribed trypsin inhibitor in egg white. Science, 127(3307), 1178-1179.
• Peters, J. M. (1967). A separation of the direct toxic effects of dietary raw egg white powder from its action in producing biotin deficiency. British Journal of Nutrition, 21(4), 801-809.
• Rhodes, M. B., Bennett, N., & Feeney, R. E. (1960). The trypsin and chymotrypsin inhibitors from avian egg whites. Journal of Biological Chemistry, 235(6), 1686-1693.
• Singh, A., & Ramaswamy, H. S. (2014). Thermal and high‐pressure inactivation kinetics of avidin. Journal of Food Processing and Preservation, 38(4), 1830-1839.